‘Geef jezelf de volledige tijd die ervoor staat’

Inge van Witzenburg werkt als kleuterleerkracht op een basisschool van de stichting PCOU in Utrecht. Ongeveer drie jaar geleden oriënteerde zij zich op werken in het onderwijs. 'Ik ben op het PCOU Willibrord terechtgekomen, een fantastische school in Utrecht met een heel goed schoolbestuur. Een nieuwe school, in een nieuwe wijk, in een nieuw gebouw dat de pedagogische visie van de school helemaal ondersteunt,' vertelt zij enthousiast. Inge volgt als cursist het traject Zij-instroom in Beroep aan de pabo van Hogeschool Utrecht (HU). Ze heeft het praktijkdeel afgerond en bereidt zich nu voor op de landelijke kennisbasistoets.

'Ik heb op mijn school een "zachte landing" gekregen door eerst een half jaar als onderwijsassistent te starten in een februariklas, waar de allerjongste kleuters instromen. Daar werd ik gekoppeld aan een ervaren collega. Het klikte als duo meteen. In die tijd heb ik ook het geschiktheidsonderzoek gedaan. Nadat ik daar goed doorheen was gekomen, ben ik in september van dat jaar met de opleiding begonnen.' Omdat het schoolbestuur de ervaring had dat er relatief veel zij-instromers uitvielen, besloot het om Inge het hele eerste jaar samen met een collega voor een groep te zetten. Zij mocht haar eigen collega kiezen. 'Dat was een hele jonge collega, maar ik vond haar erg goed en prettig. Ik heb met haar een prachtig eerste jaar gedraaid bij de kleuters,' blikt zij terug.

Sinds afgelopen augustus 2024 staat Inge twee dagen alleen in een klas én nog een dag alleen in een andere klas. Die verdeling was haar bewuste keuze. 'Bij drie dagen op één klas zou ik namelijk groepsverantwoordelijkheid hebben gekregen. Dat vond ik niet handig zolang ik nog studeerde. De school vond mijn voorgestelde verdeling prima. Ik kan dus ook echt zeggen dat ik mij vanuit mijn werk enorm gesteund voel.'

Overstap vanuit een ander beroep
Inge heeft CIOS gedaan, vervolgens sociaalpedagogische hulpverlening, gevolgd door de lerarenopleiding pedagogiek. 'Ik heb tien jaar in het mbo gewerkt op de opleidingen Onderwijsassistent, Pedagogisch medewerker en Gespecialiseerd medewerker kinderopvang,' zegt zij. Na een opleiding voor Toezichthouder kinderopvang heeft Inge nog een aantal jaren als toezichthouder gewerkt. Daarop ging zij aan de slag als kwaliteitsadviseur binnen de kinderopvang en volgde zij een opleiding voor adviesvaardigheden. 'En toen kwam corona. Met al mijn ervaring en opleidingen zat ik ineens thuis achter mijn beeldscherm. Daar werd ik heel ongelukkig van. Het eerste wat ik dacht was: ik moet terug het onderwijs in! Maar ja, welke doelgroep zou dat dan moeten zijn? Want met mijn ervaring kon ik natuurlijk alle kanten op. Ik stelde mijzelf de vraag, waar word ik nou écht heel blij van? En dat was voor mij het jonge kind,' aldus Inge.

“Flexibiliteit in het programma en de toetsing waren voor mij het meest belangrijk”

De opleiding is echt pittig
Inge heeft grote bewondering voor iedereen die vanuit een totaal ander beroep besluit om het basisonderwijs in te gaan. 'Want zelfs met mijn achtergrond is lesgeven in het basisonderwijs voor mij weer een nieuw vak. Dat vraagt om beroepsgerichte vaardigheden en vakspecifieke kennis,' constateert zij. 'Dit ga je echt niet zomaar even doen. Het is heel pittig en vraagt een behoorlijke tijdsinvestering. Je gaat niet alleen een nieuw vak leren. Je gaat ook ineens vanuit een ander beroep, waarin je goed was en werd gewaardeerd op je expertise, terug naar de rol van lerende.'

Keuze voor Hogeschool Utrecht
Waarom heeft Inge voor een pabo-opleiding aan de HU gekozen? 'Een oud-collega uit de kinderopvang was een jaar voor mij met die opleiding gestart en was enthousiast over de HU. Ik belde daarop met de HU en kreeg een hele vlotte opleider aan de telefoon. Die gaf mij enthousiast antwoord op de vragen die ik belangrijk vond,' antwoordt zij. 'Zoals, hoe zien de lessen eruit, wat mag ik daarin zelf bepalen, in hoeverre is er een vast programma, wat mag ik gebruiken om aan te tonen wat ik al kan zodat ik mijn opleiding op maat kan maken, en welke vormen van toetsing bieden jullie aan? Voor mij waren flexibiliteit in het programma en de toetsing het belangrijkst. De HU was net gestart met een nieuw curriculum en ik hoorde alleen maar dingen over vrijheid en op maat. Het klonk goed allemaal en ik werd er blij van!' Inge is ook enthousiast over de manier waarop de HU het geschiktheidsonderzoek vorm geeft, namelijk als 'narratief zelfportret'. 'Die opdracht gaat over een aantal vragen. Welke mensen willen we in het onderwijs hebben? Wat zijn hun ideeën over onderwijs, samenleving, ouders en opvoeden? En welke kernwaarden vinden die mensen belangrijk? Het schrijven van dat narratief zelfportret was de eerste opdracht van het geschiktheidsonderzoek.'

Eigen route bepalen
Zelf je opleidingsroute bepalen heeft Inge als een groot pluspunt ervaren. 'Je weet welke bekwaamheidseisen je aan het einde moet aantonen. De opleiding biedt een lijst met modules aan die je kunt volgen om daar te komen. Je werkt naar een portfolio toe, kiest zelf wat je wanneer wilt doen en hoe je dat via beroepsproducten aan je eigen onderwijspraktijk wilt koppelen. Ik vind dat fantastisch,' stelt Inge vast. 'Maar ik ken ook studenten die dat moeilijk vinden en liever verteld krijgen wat ze wanneer moeten doen. Voor hen is deze manier van opleiden best lastig. Gelukkig kunnen we elkaar dan helpen in ons wekelijkse leerteam. Iemand die het moeilijk vindt om zelf structuur aan te brengen, helpen we om er zo samen doorheen te komen.'

“Zelf je opleidingsroute bepalen heb ik als een groot pluspunt ervaren”

Versnellen?
Had Inge de pabo wel kunnen versnellen op basis van haar vooropleiding en ervaring? 'Ik denk eigenlijk dat je niet moet willen versnellen, ook niet met mijn achtergrond. Misschien is denken te kunnen versnellen zelfs wel wat overmoedig. Het traject duurt in de basis niet voor niets twee jaar. Daaraan moet je niet willen schaven,' vindt Inge. 'Je begint aan een ander vak, je bent op een ander moment in je leven dan toen je aan je eerste studie begon en het verrijkt je ook gewoon. Geef jezelf de volledige tijd die ervoor staat. Er komt namelijk zoveel bij kijken. De praktijk is heel pittig, zeker als je nog nooit in een school hebt gewerkt. Ik denk dat ik dat met recht kan zeggen, omdat ik lang zowel binnen als buiten het onderwijs heb gewerkt.'

Dit interview maakt deel uit van deze publicaties in het kader van de afsluiting van het Bestuursakkoord Flexibilisering Lerarenopleidingen:

Zie ook: Lerarenopleiding via Zij-instroom in beroep bij Hogeschool Utrecht:

BestuursakkoordMax Koninkx