Als opleidingen met leeruitkomsten gaan werken heeft dat invloed op de rollen van de docenten. “De focus en invulling wordt anders”, stelt Suzanne Alkema in haar artikel op WIN, het nieuws- en opinieplatform van hogeschool Windesheim. Zij is opleidingscoördinator van pabo voltijd in Almere en kernteamlid van learning lab docentrollen, didactiek en pedagogische relatie.

De projecten van het Bestuursakkoord Flexibilisering Lerarenopleidingen gaan de laatste fase in; 2024 is het laatste jaar van uitvoering. Dat betekent dat de lerarenopleidingen uiterlijk met ingang van het schooljaar 2025/’26 allemaal werken met de opbrengsten van het bestuursakkoord.

Ongeveer 250 collega’s uit het brede veld van lerarenopleidingen en partnerschappen hebben elkaar op 10 november in Utrecht ontmoet tijdens de tweede werkconferentie over de voortgang van het bestuursakkoord flexibilisering van de lerarenopleidingen.

Samen met 10voordeleraar organiseert het Netwerk Opleiden van Leraren van de AOb op donderdagmiddag 16 november in Utrecht een bijeenkomst over flexibilisering met leeruitkomsten.

De Vereniging Hogescholen en Universiteiten van Nederland organiseren op 10 november 2023 de werkconferentie Bestuursakkoord flexibilisering lerarenopleidingen. In combinatie met de conferentie organiseert de Vereniging voor Lerarenopleiders (Velon) studiedag over de samenwerking tussen lerarenopleidingen onderling (hbo en wo), maar ook met het scholenveld en de beroepsgroep.

Het afgelopen jaar hebben de werkgroepen verschillende voorstellen gedaan en producten opgeleverd. Nu komt de nadruk steeds meer te liggen op het implementeren. Voor dit tweede jaar liggen er vervolgopdrachten voor een aantal werkgroepen.

De kerstvakantie ligt alweer een tijdje achter ons en af en toe gloort er weer een voorzichtig zonnetje aan de horizon. En niet onbelangrijk ……de dagen worden weer langer en doen ons verlangen naar een nieuw voorjaar en het achter ons laten van de korte en donkere winterse dagen.

Voor wie mij niet kent…

Kom tijdens het Velon Congres op 13 en 14 maart a.s. in Zwolle naar de sessies over het flexibiliseren van lerarenopleidingen!

Anton van den Brink is benoemd tot nieuwe voorzitter van het projectmanagementteam. Dit team draagt zorg voor de dagelijkse aansturing van de implementatie van het bestuursakkoord rondom de flexibilisering van de lerarenopleidingen. Het doel is dat vanaf 2024 iedereen flexibel moet kunnen opleiden: voltijd en deeltijd en dan ook nog eens landelijk geharmoniseerd. Anton maakt vanaf de start deel uit van het projectmanagementteam en neemt ons mee in welke beweging het afgelopen jaar in gang is gezet en welke fase het project nu in gaat.

Twee jaar geleden werd het bestuursakkoord getekend en inmiddels zijn we heel wat overleggen, werk- en klankbordsessies, conferenties en producten verder. Waren we als werkgroepen tot voor kort zeer gefocust op de eigen plannen en doelstellingen, zijn we ons sinds enige tijd steeds meer bewust van waar we naar toe aan het werken zijn: naar die ene onderwijsruimte.

De Vereniging Hogescholen (VH) en de Universiteiten van Nederland (UNL) hebben samen met minister Dijkgraaf en vertegenwoordigers van het onderwijswerkveld de balans opgemaakt van twee jaar werk tijdens de werkconferentie op 6 oktober jl. in Utrecht. Het was een mooie dag vol uitwisseling en inspiratie.

De werkgroep EVC- en vrijstellingenbeleid heeft gewerkt aan een geharmoniseerd vrijstellingenbeleid voor het generieke deel van de tweedegraadslerarenopleidingen. Een verdere verkenning vindt plaats voor het vakgedeelte en de andere sectoren. Daarnaast is gewerkt aan een aanvulling van de handreiking rondom EVC-assessments en is de voortgang van de EVC-pilots in kaart gebracht. De opbrengsten van de pilots worden verder vormgegeven met behulp kalibreersessies en collegiale uitwisseling. Verder gaat de werkgroep aan de slag met een professionaliseringsplan voor intakers en assessoren.

De werkgroep Werken met leeruitkomsten heeft een begrippenkader en harmonisatie-instrument opgeleverd. Daarnaast werken ze aan landelijke leeruitkomstgebieden. Voor komend studiejaar staat ook een uitgebreide handreiking voor het werken met leeruitkomsten op het programma.

De Wet leeruitkomsten hoger onderwijs maakt het mogelijk dat alle deeltijdopleidingen en duale opleidingen kunnen gaan werken met leeruitkomsten. De inwerkingtreding is voorzien voor studiejaar 2023-2024. Hoewel het werken met leeruitkomsten niet opgenomen is voor voltijdopleidingen, is er ruimte om te flexibiliseren.

De werkroep Harmonisatie alternatieve routes heeft een inventarisatie gemaakt van routes die leiden tot een bevoegdheid. Daarnaast hebben ze de routes voor het primair onderwijs geordend en aanbevelingen gedaan voor het tweedegraadsgebied.

Het afgelopen jaar heeft de werkgroep Professionalisering lerarenopleiders een behoeftepeiling gedaan bij lerarenopleiders, opleidingen en werkveld: Wat is er nodig, zowel landelijk als in de regio, om als lerarenopleider te kunnen werken met flexibele leerroutes en daardoor beter voorbereid te zijn op een toekomstige of andere taak en rol? Ook is een inventarisatie-onderzoek verricht naar de wijze waarop professionalisering (formeel en informeel) wordt vormgegeven.

We naderen alweer het einde van het studiejaar en in deze vierde en laatste nieuwsbrief voor de zomervakantie blikken we terug en vooruit. Het afgelopen jaar hebben de verschillende werkgroepen hard gewerkt aan de ambities en doelstellingen van het bestuursakkoord. Een akkoord van de Vereniging Hogescholen met zo’n dertig (!) deelnemende hbo-instellingen, de Universiteiten van Nederland en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Samen werken aan meer leraren voor morgen! Dat ‘voor morgen’ zegt ook iets over de urgentie, want de nood is hoog.

Het realiseren van een landelijk dekkend netwerk van allianties is een van de ambities uit het Bestuursakkoord Flexibilisering Lerarenopleidingen om de opleidingen aantrekkelijker te maken en zo meer leraren op te leiden. Inmiddels hebben de lerarenopleidingen van de hogescholen en universiteiten hun krachten landelijk, maar ook regionaal, gebundeld. Na een peerreview van de projectplannen van de allianties zijn dit voorjaar onder begeleiding van onafhankelijk voorzitter Lieve Desplenter de projectplannen gefinaliseerd. Op de website van de Vereniging Hogescholen is een overzicht opgenomen van wat elke alliantie gaat doen.

Het werken met leeruitkomsten kan voor elke instelling tot aanpassingen leiden op juridisch, organisatorisch en financieel gebied. Over welke aanpassingen gaat het en met welke vraagstukken hebben we op juridisch, organisatorisch en financieel vlak te maken als we gaan flexibiliseren op basis van leeruitkomsten? Deze vragen kwamen op bij het sluiten van het Bestuursakkoord Flexibilisering Lerarenopleidingen. De werkgroep Juridische, organisatorische en financiële zaken heeft deze vraagstukken in een notitie beschreven.

De werkgroep Werken met leeruitkomsten werkt aan het harmoniseren van het werken met leeruitkomsten. In dit kader heeft de werkgroep twee definitieve stukken opgeleverd: een begrippenkader, zodat alle betrokkenen dezelfde taal spreken, en een harmonisatie-instrument waarmee opleidingen leeruitkomsten en eenheden van leeruitkomsten op vergelijkbare wijze kunnen beschrijven.

De werkgroep Professionalisering lerarenopleiders bestaat uit ongeveer vijftien vertegenwoordigers afkomstig uit meer dan dertien kennisinstituten. Het afgelopen jaar heeft de werkgroep geïnventariseerd wat er al op de instituten gebeurt aan professionalisering en aan welke professionalisering behoefte is om te kunnen werken met flexibele routes. De werkgroep heeft hiervoor gesproken met vertegenwoordigers van de lerarenopleidingen en partnerscholen, zoals schoolopleiders, werkplekbegeleiders, instituutsopleiders en hogeschoolhoofddocenten. Een overzicht van de eerste opbrengsten.